MESLEKSEL BİLGİ VE MESLEKSEL REHBERLİK

MESLEKSEL BİLGİ VE MESLEKSEL REHBERLİK

       Her insan, belki okul öncesi yıllardan itibaren  ileride ne olacağını düşünür, geleceği hakkında bazı plânlar kurar. Başlangıçta tümüyle duygusal ve hayalî olan meslek seçimi, yaş ilerledikçe daha gerçekçi temellere dayandırılmaya başlanır.
 Ancak, gençlerin çoğu, temel eğitim ya da orta öğretimi bitirip, meslek seçme konusunda kesin karar verme durumunda kaldıkları zaman şaşkınlığa düşmekte ve çoğu kez tüm yaşamlarını geçirecekleri uğraşı alanlarının seçimini rastlantılara bırakmaktadırlar.

 
Doğru ve yerinde bir seçim yapabilmesi için bireyin kendi yetenekleri ile, ilgi duyduğu meslekler hakkında nesnel ve ayrıntılı yapılmış incelemeler sonunda edinilmiş bilgilere sahip olması gerekir. Bazı işler, zihin gücü ister. Oysa bireyin zihin gücü, istenenin altında olabilir. Bazı işler ise, orta derecede zihin gücü ile yürütülebilecek nitelikte olduğundan zekî bir kimseyi tatmin etmeyebilir. Bazı öğrenciler de sahip oldukları yetenek ve becerileri, olduğundan fazla görebilirler. Her keman çalan kimsenin, usta bir kemancı olması mümkün değildir. Çetin bir yarışmayı gerektiren böyle bir meslekte başarı göstermek için olağanüstü bir yetenek ve iyi bir eğitim gereklidir.
 Bazı öğrenciler, seçtikleri mesleklerin istediği fiziksel ya da psikolojik niteliklere sahip olmayabilirler; ya da işin gösterişli yanlarına kapılıp sıkıcı, tekdüze ve hoş olmayan yanlarını göremeyebilirler. Bazı işler için istek çok azdır ve yetenekli, iyi yetişmiş birçok aday arasından seçilip işe alınabilme şansı çok zayıf olabilir. Duygusal etmenlerle yapılan tercihlerin sonunda bireyi, hayal kırıklığı ve değersizlik duyguları bekler. Bu nedenlerle öğrencilere, mesleklerin çeşitli yönleri ayrıntılı olarak anlatılmalıdır.
 Meslekler hakkında doğru ve ayrıntılı bilgi sahibi olması, bir gencin meslek seçimi kararını şu yönlerden etkileyebilir:
 a) Meslek seçimi kişinin o alanda, ileride iş bulma olasılığını etkiler: Toplumda çok az kişi tarafından icra edilen bir mesleği seçen kişinin işsiz kalma olasılığı fazla olacaktır.  Ayrıca iş bulma olanağı çok düzensiz ve kararsız olan bir alana yönelen kişinin de zaman zaman işsiz kalma tehlikesini göze alması gerekir. *Günümüzde ziraat fakültesi, orman fakültesi mezunlarının mezunlarının iş bulmakta güçlük çekmeleri gibi.
b) Bir meslek seçimi, kişinin başarı ve başarısızlığını belirler: İnsanların sahip oldukları yetenek ve kişilik özellikleri yönünden birbirlerinden farklı olması gibi işler de değişik yetenekler istemesi yönünden birbirlerinden farklıdırlar. Bir kimse, sahip olduğu nitelikleri gerektiren ve sahip olmadığı nitelikleri gerektirmeyen işlerde daha büyük bir olasılıkla başarılı olabilirler.
 c) Bir meslek seçimi, kişinin işinden hoşlanıp hoşlanmayacağını etkiler: Bir işin gerektirdiği fiziksel ve zihinsel niteliklere sahip olmak, işde doyum sağlamak için gerekli, fakat yeterli olmayan bir etmendir. Ancak iş, bireyin duygusal gereksinimlerini karşılamıyorsa, mutsuzluk başlar.
d) Meslek seçimi, yaşamın diğer yönlerini de etkiler: Meslek seçimi, bir kişinin kiminle evleneceğini, ailenin nerede yaşayacağını, çocukların nerede yetişeceğini, kimlerle etkileşimde bulunacağını belirler. Kişinin değer yargıları, yaşam görüşü, idealleri, hatta bazı kişilik özellikleri seçtiği meslek tarafından belirlenir.
 e) Meslek seçimi, demokratik bir toplumun insan gücünü nasıl kullanacağını etkiler: Örneğin, bir iş koluna gereğinden fazla yığılma olduğunda, kişi için işsiz kalma olasılığı artar. Öğrenciler genellikle, daha önce değindiğimiz gibi, tercihlerini bilinen birkaç meslek üzerinde toplamaktadırlar. Ancak meslekleri yakından tanıdıkça, kararlarını değiştirmektedirler.