Öfke Kontrolü
Öfkenin ifade edilmesinin bir yolu da öfkenin kontrol edilmesidir.
Öfkeyi doğru ifade etme becerisini kazanmaya “öfke denetimi” Öfke denetiniminde temel amaç; saldırganlıktan uzak, şiddet içermeyen, kişinin kendisine ve çevresine zarar vermeyecek şekilde duygusunu ifade etme becerisini kazanmasıdır (Kökdemir, 2004: 8).
Öfkenin kontrolü zannedildiği gibi öfkenin bastırılması ya da tepki verilmemesi anlamına gelmemektedir. Aksine bu ifade şekli, daha sakin ve mantıklı şekilde, daha etkili olarak, öfke yaşantısının oluşturduğu negatif duygulanım ile baş etmeyi sağlayacak problem çözme, iletişim becerilerini kullanma gibi stratejileri kapsamaktadır (Akt:Aydın,2005:5).
Öfke kontrolünde, öfke tepkilerimizi tanımak birinci adımı oluşturur.
Düşüncelerimizde ise; “baş edemiyorum, nefret ediyorum, benden bu kadar, bu çocuk beni deli ediyor, çileden çıkarıyor” gibi olumsuz ifadeler hakim olur. Olumsuz düşünceler de davranışlarımıza yansıyarak, olumsuz hareketlere sebebiyet verir. Bunun sonucunda; bağırma, tehdit etme, şiddete yeltenme, aşağılama gibi olumsuz davranışlar üretme olasılığımızda artış olur (Aydın,2005:214-215).
Ellis’e göre öfke, bireyin düşünceleri, felsefesi ve inançlarından özellikle mantık dışı inançlarından doğmaktadır. Bir anlamda öfke, biliş düzeyinde yaşanmaktadır. Öfkeye neden olan mantıkdışı inançlar değiştirilirse, öfke ile ilişkili duygusal durumda da değişiklikler olacaktır. Bu doğrultuda, öfke yaşantısına neden olan olaylar ve durumlara ilişkin algılamaları değiştirmek, öfke ile başa çıkma konusunda ilk ve en önemli adım olacaktır (Akt:Aydın,2005:5).
Öfkelendiğimiz zaman genelde olayları objektif olarak değerlendiremez, abartılmış, çarpıtılmış bir şekilde algılarız. Bu tür düşünceleri fark etmeyi öğrenip, yerine daha mantıklı olanları yerleştirebilmeliyiz.
Öfke yaratan problemle ilgili çıkmazları düşünmek yerine, plan yapıp, stratejiler geliştirerek, problemi çözmede yapılabileceklerin en iyisini yapmaya çalışılmalıdır. Öfkelenilen konu ile ilgili çıkmazları düşünmek, sadece öfkenin artmasına neden olmaktadır.
Öfke problemlerinin çözümünde kullanılan diğer bir teknikte sosyal beceri tekniğidir. Bu tekniğin temeli Bandura’nın sosyal öğrenme teorisine ve Lazarus’un öfkenin uygun yollarla ifadesini içeren atılganlığa dayanmaktadır. Sosyal beceri eğitimi danışanlara öfkeyi uygun biçimde ifade etme becerilerini öğretir. Görüşe göre, öfke problemi yaşayan bireyler, öfkeyi tahrik eden durumları çözmede yetersizdirler. Çünkü sosyal beceri eksikliklerine sahiptirler (Güleç,2002:43).
Dr. Seval KÜÇÜKTEPE EMİNOĞLU
&
Ayşe DOĞAN
KAYNAKÇA
