ETKİLİ TAKIM ÇALIŞMASI Bölüm – III
Başarılı Bir Takım Oluşturmanın Basamakları
SİNERJİ
UYGULAMALARIN BAŞLAMASI
TAKIM ÜYELERİNİN GÜÇ KAZANMASI
TAKIM ÜYELERİNİN BİRBİRLERİNE ALIŞMASI
TAKIMIN OLUŞTURULMASI
Takımın Oluşturulma Aşaması
Aynı yer ve bölgede çalışmak demek, birlikte çalışmak değildir. Bazen insanlar aynı binada, aynı odada çalışırlar ama birbirleriyle konuşmazlar. Takımın oluşturulma aşaması, takımın hem pratik hem de psikolojik olarak meydana getirilmesidir. Normal olarak bir takım oluşturulurken bu aşamadan geçer, fakat kendine takım ruhu veremeyen bir grup yıllarca bu aşamada kalır.
Bu ideal oluşturma aşamasında, takıma bir kişilik kazandırmak ve takımın önemini bütün üyelere benimsetmektir.
Lider bunun için takımın misyonunu bütün takım üyelerine çok iyi anlatmalı, takımda bazı alışkanlıklar yaratmalı ve takım iletişimini etkili bir şekilde sağlamalıdır. Bununla ilgili mekaniği ve lojistiği çok iyi bilmelidir.
Üyeler de bu yeni kimliklerini ve beraberliklerini çabuk kabul ederek gelişmeye yardımcı olmalıdır. Takımın misyonunu ve yapacağı prosesleri çabuk öğrenerek bu hazırlık aşamasına katkıda bulunurlar
Takımdakilerin Birbirine Alışma Aşaması
Bu aşamada takım üyeleri birbirine alışır, ve bilgi alışverişinde bulunur.
Hedeflenen, üyelerin birbirini daha iyi tanımaları, birbirini daha iyi değerlendirmeleri ve güçlü taraflarını görmeleridir. Birbirine rakip diye değil, bir kazanç olarak bakarlar.
Lider, takım üyelerini bir misafir gibi ağırlar ve bunlara rehberlik eder. Bir otorite kaynağıdır. Yerine göre takım üyelerinin duygusallığını göğüsleyecek kişidir.
Üyeler ise lidere, belirli riskleri alarak, tarafsız hareket ederek ve açık sözlü olarak yardımcı olurlar.
Güç Kazanma Aşaması
Güç kazanma aşamasında takım üyelerinin fikirlerini söylemekten çekinmemeleri, kendilerini güven duyacakları bir ortamda hissetmeleri, çelişkili durumları değerlendirmeleri gerekir. Bazı durumlarda, üyeler lidere ters düşer ve fikirleri çatışır. Üyelerin kendi güçlerini kullanmaya kalkmaları bu çatışmayı hızlandırabilir, terslikler daha da artabilir. Takımın bütün bu çatışmaları göğüsleyebilecek ve yenecek güçte bulunması gerekir.
Hedeflenen takımdaki herkesin sesini duyurabilmesidir. Herkesin yapıcı fikirleri alınmalıdır. Küçük çıkarlar için bir araya gelmeler, bölünmeler önlenmeli; duygusallığa ve bir iletişim aracı olarak dedikoduya önem verilmemelidir.
İnsanlar Neler İsterler, Neler İstemezler
İnsanların istedikleri
* Karar vermede ve hareket etmede serbest olmak
* Değer kazanmak, kıymet verilmek
* Anlaşılmak
* İyi bilgilendirilmek
* Övülmek, takdir edilmek
* Yetenekli Olmak
* Katılımcı olmak
* Kendini güvende hissetmek
* Tarafsız davranılmak
* İlgi çekici işler yapmak
İnsanların istemedikleri
* Kontrol altında tutulmak, koyu bir disipline hedef olarak emir almak
* Yok farz edilmek, değer verilmemek.
* Yanlış anlaşılmak
* Bilgisiz kalmak
* Azarlanmak, tenkit edilmek
* Yetersiz olarak görülmek
* Takım dışında bırakılmak
* Kendini güvende hissetmemek
* Taraflı davranılmak
* Sıkıcı işler yapmak
Liderin takımdaki rolü, bağları bir arada tutan bir element gibi davranmak, takımı yönlendirecek standartları ve prensipleri üyelere öğretmek.
Üyeler ise aralarındaki anlaşılmazlıktan çok, ortak görüşleri ortaya atmalı ve böylece hem huzurlu, hem de müşterek bir çalışma ortamı yaratmalıdır.
Uygulama Aşaması
Uygulama ve etkinlik aşamasında takım üyeleri birbirleri ile uyumlu ve verimli bir şekilde çalışır ve mükemmel bir performans ortaya çıkar. Üyeler, birbirlerinin güçlü taraflarından yararlanır ve problemleri başarı ile çözüp etkili kararlar alır.
Hedef, uygulama aşamasında üyelerin becerileri, enerjileri ve takım ruhlarının eşgüdümlü bir çalışmaya dönüştürülmesidir.
Lider burada teknik öğreticiliği üstlenmek, problem çözme ve karar alma sürecini hızlandırmak, organizasyonun ana hedefi ile takımın hedeflerini bütünleştirmek rolünü oynar. Liderin diğer bir rolü de, üyelere mümkün olduğu kadar inisiyatif vererek, kendisine bağımlı olmadan çalışmalarını sağlamaktır.
Sinerji aşaması
Sinerji aşamasında takım üyeleri, misyonlarını yerine getirmek üzere önemli ölçüde birlik içindedir. Üyeler enerjik ve arzu doludur. Takımlarının başarısı için bireysel başarılarını feda ederler.
Hedef, sinerji aşamasında, takımın gücü, iletişimi, bağımsız çalışma yeteneği ve yaratıcılığı en üst düzeye çıkarmaktır.
Liderin buradaki rolü tıpkı bir diplomatik elçi veya bir felsefeci gibi hareket edip takım üyelerinin gün-gün görevlerini en etkili şekilde yapmalarını sağlamaktır.
Üyeler de bütün güçleri ile çalışarak liderin takım içinde daha rahat hareket edebilmesini sağlar.
TAKIMDA ENGELLER
Bir takımda üyelerin birbirine bağlılığı, dayanışması ve yakınlığı aşırılaştığında, üyeler önlerine gelen her konuyu, sorunu tartışmadan ortaya atılan ilk öneriyi ya da seçeneği benimseme eğilimi gösterebilirler.Takımda arkadaşlığın ve dostluğun ağır basması karşıt görüşlerin ortaya çıkmasını önleyebilir.Üyeler benimsenen seçeneğin ya da önerinin zayıflığını görseler bile,karşı çıkmayı gerekli görmezler.Böyle bir takımda,takım liderinin sevilme,sayılma ve güvenilme olasılığı yüksektir.Böyle olduğunda takım üyeleri liderin benimsediği yada ortaya koyduğu öneri ve seçenekleri kısa bir görüşmeden ya da biraz nazlanmadan sonra karara bağlarlar.
Bir takımda karar verirken ya da sorun çözerken,önerilerin ya da seçeneklerin tartışılmadan, karşı görüşler ortaya konmadan,görüşler arasında çatışma olmadan üyelerce benimsenmesinin süreklilik göstermesine, düşünmeyi sınırlama (groupthing) denir. Düşünmeyi sınırlama takıma şu rahatsızlıkları getirir. (Organ ve Hammer 1982; Janis,1990)
Endüstriyel ilişkilerde ve insan ilişkilerinde uygun olmayan bir takım taktik ve davranışlar, takımlar için de geçerlidir.
* Küçük oynamak: Karşı tarafın soru ve araştırmasına cevap vermek yerine bunları kritik etmeye kalkmak.
* Boşluğuna vurmak: Karşısındakinin zayıf taraflarını yüzüne vurmak.
* Dedikodu yapmak: Gerçekler yerine dedikodularla uğraşmak ve bunları ortaya atmak.
* Vurup kaçmak: Karşıdaki kendini koruyamaz durumdayken bunları kendisine hatırlatmak.
* İnat: Problemleri kabullenmeye direnç göstermek.
* Eleştiriye kapalı olmak: Eleştiriye uğramaktan korkarak hep kendi zayıflarını ortaya koymaya çalışmak.
* Yalnız bırakmak: Duygusal hareket etmek, karşıdakinin söyledikleri önemsizmiş gibi hareket edip konuşmayı terk etmek.
* Suçlamak: Çözümler üzerinde değil de hep yanlışlıklar üzerinde durup karşıdakini suçlamak.
Takımın Baş Belaları
Takımla ilgili problemlerin çözümünde aşağıdaki listeyi kullanmayı iyi öğrenin; çünkü bunlar takım çalışması için tehlike göstergesi ve birer baş belâsıdır.
? Takımın misyonunu tanımlayamıyorsunuz ve bu konuda fikir birliğine varamıyorsunuz.
? Takımımızın toplantıları aşırı resmi ve sert geçmektedir. Toplantılara geri görüşlü fikirler hakimdir.
? Toplantılar çok kalabalıktır ve sonuç elde edilememektedir.
? Çok konuşma, fakat az iletişim ve icraat vardır.
? Toplantıdaki uyuşmazlıklar toplantının dışına da taşınmıştır. Özel anlaşmazlıklar toplantıdan sonra da devam etmektedir.
? Bütün kararlar yalnızca lider tarafından alınmaktadır.
? Takım üyelerinin kendi rollerinin ne olduğu veya yapacağı işler konusunda şüpheleri vardır.
? Takım dışındaki önemli ve kilit personelle işbirliği yapılamamaktadır.
? Takım ile bütün problemleri takım lideri çözmekte ve bütün ihtiyaçları takım lideri karşılamaktadır. Takım üyeleri, takımın hiçbir problemi ile uğraşmamaktadır.
? Takım, programlandığı şekilde çalışmamakta ve proseslerini gerçekleştirememektedir.
