ÇOKLU ZEKA KURAMI
“Zekanın ölçüsü nedir? Zeki olup olmama durumu nasıl anlaşılır? Zeka geliştirilebilir mi?” gibi soruların pek çok karşılığı bireyin, sorunlarını çözme becerisi, mantığını kullanabilmesi ve eleştirel düşünebilmesi gibi daha çok matematik ve dil becerileri ile ilgili olarak yanıtlanmıştır.
Çoklu Zeka Kuramının amacı; eğitimde bireylerin neler yapabildiklerinden çok neler yapabileceklerinin düşünülmesidir. Günümüzde eğitim ve psikoloji alanındaki gelişmelerle klasik testlerin, çocukların değerlendirilmesinde yeterli olamayacağı, onların potansiyel yeteneklerinin de ortaya çıkarılması gerektiği görüşü vardır.
Çoklu Zeka Kuramının Bölümleri
1. Sözel Zeka: Dili, sözlü ve yazılı olarak etkin bir biçimde kullanma yeteneğidir. Örneğin; bir şairin, sözcükleri ustaca kullanarak şiir yazması, bir siyasetçinin söyleminin büyükçe bir grubu etkilemesi gibi.
2. Müziksel Zeka: Ritm, ses yüksekliği, melodiye duyarlılık gibi düşünce ve duyguların aktarılmasında müziği kullanan bireylerin sahip olduğu zeka türüdür. Müzisyenler, koristler ve orkestra şefleri bu tür bireyler arasındadır.
3. Görsel Zeka: Biçim, şekil, derinlik, renk, çizgi ve boşluklara duyarlılıkla ilgilidir. Zihinde canlandırma gibi yetenekler ağırlıktadır. Bir ressam ya da heykeltraşın eserinde, bir mimarın tasarımında ya da harita yapımında bu zekanın oldukça gelişmiş olduğu söylenebilir.
4. Vücutsal Zeka: Bireyin, bedenini kullanarak düşünce ve duygularını anlatabilmesi ile ilgilidir. Bedeni oluşturan organlar arasında eşgüdüm, denge, hız, esneklik gibi özellikler gelişmiştir. Dansçılar, atletler, aktörler ve cerrahlar bu zekanın gelişmiş formuna sahiptirler.
5. Kişiler Arası İlişkiler: İnsanlarla kolaylıkla iletişim kurma, onların duygularını ve düşüncelerini anlatma, davranışlarını yorumlama, grupla işbirliği kurma gibi yetenekleri içerir. Başarılı öğretmenler, siyasetçiler, pazarlama uzmanları, din görevlileri bu zekaya sahiptir.
6. Kişisel Zeka: Birey, kendini duyma ve anlamasıyla ilgili bilişsel yeteneklerini anlatır. Bireyin kendisini tanıması şeklinde açıklanabilir. Kendi düşünce ve duygularını bilme, sorularıyla başa çıkma, güdülerini, ilgilerini anlayabilme gibi yeterlilikler söz konusudur. Kendisiyle barışık diye adlandırılan bireyler bu tür zekası gelişmiş bireylerdendir.
7. Doğacı / Doğal Zeka: Doğal kaynaklara ve sağlıklı bir çevreye yoğun ilgisi olan bulunan, bitki ve hayvan topluluklarını tanıyan, çevresel değişikliklerin sonuçlarını açıklayan,doğa yaşamını inceleyen bireylerin doğacı zekası gelişmiş demektir. Biyologlar, zoologlar, avcılar bu bireyler arasındadır.
8. Matematiksel / Mantıksal Zeka: Sayıları etkin kullanma, problemlere çözümler önerme ve elde edilen sonuçları nedenlere bağlama gibi davranışları içerir. Matematikçiler, istatistikçiler, bilgisayar programcıları bu tür zekası güçlü bireylerden sayılabilirler.
