ÇOCUK VE ERGENLERDE GÖRÜLEN UYUM VE DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI
Çocuk, gelişim dönemlerinin birinden diğerine geçerken bir yandan o dönemin getirdiği değişikliklere bir yandan da çevresinde olanlara uyum sağlamaya çalışır. Yaşadıklarına, karşılaştığı durumlara çeşitli tepkiler gösterir. Bu süreçte sorunlar yaşar ve bu sorunların çözümünde engellerle karşılaşırsa veya yanlış tutumlarla yetiştirilirse sorunlar ve çözümleri ileriki yaşlara aktarılır ve davranışları etkiler.
Bu durumdaki çocukların bazısı, arkadaşlarına, bulunduğu ortama, yapılan etkinliklere uyum sağlamakta zorlanır. Bazı çocukların davranışlarında günlük yaşamlarını olumsuz etkileyebilecek sorunlar olur, bazıları da yaşlarına hiç uygun olmayan şekilde davranırlar. Örneğin sosyalduygusal gelişimi gereği yaşıtlarıyla oyun oynaması gereken bir yaşta, sürekli yalnız kalan çocuk, ileride içine kapanık bir kişi olabilir. Yine bir çocuk, kendi kendine giyinebilme becerisini kazandığı halde annesi ısrarla bunu kabul etmeyip kendisi giydirirse çocuk yine sorun yaşar ve sonraki dönemlerde kazanacağı becerilerde zorlanır. Uyum ve davranış bozukluğu olarak adlandırılan bu sorunlar, okul yıllarında daha çok belirginleşir. Başarıyı olumsuz etkileyebilir, öğretmen ve arkadaşlarla ilişkilerde sorunlar doğurabilir. Bir davranışın veya sorunun davranış bozukluğu olarak tanılanması için sürekli olması, aşırıya kaçan bir yönü olması, sosyal ve kültürel yaşantı, kural ve beklentilere uymaması gerekir.
Uyum ve davranış bozukluklarının ortak noktası, temelinde güven eksikliğine bağlı yaşantılarla ortaya çıkmasıdır. Çocuğun ilgi ve sevgi görmemesi ve duygularını ifade edememesi, bunun sonucunda dikkat çekme ve ilgi beklediğini gösterme çabası, tüm bozuklukların nedenleri arasında yer alır. Sıkıntısını, öfkesini, korkularını, endişelerini, kıskançlıklarını ifade edip boşaltamayan çocuk, bunları bilinçsizce davranışlarına yansıtarak dışa vurur. Bu şekilde ilgi çektiğine inanırsa davranış pekişir. Bu bozukluklar, ayrıca ruhsal bir sorunun, zekâ geriliğinin belirtisi olabilir.
Çocuklardaki uyum ve davranış bozuklukları konusunda dikkatli olunmalı ve bilinçli davranılmalıdır. Çocuk, aslında bu şekilde anne babasına “sorun yaşıyorum, bana yardım edin” mesajı gönderir; böyle sorunlar olduğu fark edilirse ihmal edilmemeli, gerekirse bir uzmana danışmaktan çekinilmemelidir. Çocukların özellikle kişilik gelişiminde çok önemli olan 0–6 yaş döneminde düzenli olarak doktora götürüp gelişimlerinin izlenmesi, annebabanın farkına varamadığı bir sorun olup olmadığını öğrenmesi ve olası uyum ve davranış bozukluklarına karşı önlem alması için yararlıdır. Bu sorunlar, görüşme ve tedavilerle azaltılabilir ve zamanla tamamen geçebilir. Web sitemizde bu bozukluklardan bazıları hakkında bilgiler bulacaksınız.
