Çocuk İhmal ve İstismarı

ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARI

Çocuğa kötü muamele dünyanın her yerinde görülen çok ciddi bir sorundur ve kötü muamelenin tipi, cinsiyet, coğrafi bölge ve diğer faktörlere bağlı olarak değişmekle birlikte, %35’e kadar görüldüğü tahmin edilmektedir.(Gilbert ve ark., 2004) Genel olarak, kurbanların % 78.5’inin daha önce ihmal deneyimi olduğu, en yaygın kötü muamele biçiminin ise kurbanların % 9.1’inin maruz kaldığı cinsel istismar olduğu açıklanmıştır.

Yapılan çalışmalara göre, çocuk istismarı sıklığı Almanya’da bin bireyde 15, İngiltere bin bireyde 13.6 ve Hollanda’da bin bireyde 4.9’dur.

ÇOCUK İSTİSMARININ İHMALİNİN TANIMI

Çocukların ya da ergenlerin ana-babaları, onları bakıp gözetmek ve eğitmekle görevli bireyler, vasi gibi kişiler ya da yabancı kişiler tarafından yapılan; fiziksel, duygusal, cinsel ya da zihinsel gelişimlerini engelleyen tutum ve davranışlardır.

Çocuğa Yönelik Kötü Muamele

ÇOCUK İSTİSMARCILARI

Aile bireyleri ve çocuğun bakımından sorumlu olan kişiler; arkadaşlar, akrabalar, yabancılar, çocukla ilişkisi olabilen görevliler işverenler ve diğer çocuklar olabilir.

Dünya Sağlık Örgütü tarafından 4 tip kötü muamele tanımlanmaktadır.

Çocuğa karşı;
sağlığına, yaşamına, gelişimine veya onuruna zarar veren ya da zarar verebilme olasılığı yüksek, kasıtlı fiziksel güç kullanılmasıdır.

Çocuğun tam olarak anlayamadığı, onay vermesinin mümkün olamayacağı, gelişimsel olarak hazır olmadığı ya da toplumun yasalarına, sosyal normlarına aykırı olacak şekilde bir cinsel etkinliğe dahil edilmesidir.

Ebeveyn yada çocuğa bakan kişinin davranışları ya da sözleriyle çocuğun ruh sağlığını bozacak etkide bulunması ve çocuğun bu nedenle büyüme gelişme ve ruh sağlığı açısından genetik kapasitesine ulaşmasının engellenmesidir. Bu durum bir süreç içinde, pek çok defalar tekrarlanabileceği gibi, tek bir seferde de gerçekleşebilir.

Çocuğa bakmakla yükümlü kimselerin;
Çocuğun beslenme, giyinme, barınma, eğitim, sağlık, diş sağlığı ve sevgi gibi temel gereksinimlerini karşılamada ihmal göstermesi. Çocuğun beden ve ruh sağlığının veya bedensel, duygusal, sosyal ya da ahlaki gelişiminin engellenmesi.

Çocukla ilişkili olarak;
•İstenmeyen çocuklar ya da istenmeyen cinsiyette çocuklar, doğum anomaliler, mizaç vb. nedenlerle ailenin beklentilerini karşılayamayan çocuklar
•Zihinsel gerilik, erken doğum, kronik hastalık gibi nedenlerle sürekli bakım gerektiren çocuklar
•Engelli çocuklar
•Hiperaktivitesi, tehlikeli davranış sorunları olan çocuklar
•Üvey çocuklar
•Sık ve uzun süre ağlayan çocuklar

Anne-baba ya da bakım veren kişi ile ilişkili olarak;
• Genç ebeveyn, yalnız yaşayan ebeveyn
• Eğitim eksikliği (Çocuk gelişimi hakkında bilgisizlik, bilinçsizlik)
• Alkol ve/veya uyuşturucu kullanıyor olmak
• Çocukken istismara uğramış olmak
• Fiziksel veya psikiyatrik bir hastalık varlığı
• Dürtü ve öfke kontrolünün yetersizliği
• Toplumsal iletişim becerilerinin yetersizliği

İlişkisel olarak;
• Ebeveyn ve çocuk bağının kopuk olması ve bağın kurulamaması
• Çok çocuklu, katı disiplin uygulayan aileler
• Ekonomik sıkıntı, işsizlik, aile içi şiddet varlığı
• Sosyal destek sistemlerinin yetersizliği
• Evlilikteki veya yakın ilişkilerdeki sorunlar nedeniyle aile yapısının bozulması, bunun sonucunda çocukta veya erişkinde duygusal ve zihinsel sorunların ortaya çıkması
• Aile bireyleri arasındaki bağın zayıf olması, sözel ve psikolojik çatışmaların sık yaşanması

Çevresel olarak;
• Uygun beslenme, barınma ve bakım olanaklarının yetersizliği
• İşsizlik oranlarının yüksek, geçim sıkıntısının yaygın olması
• Uyuşturucu ticaretinin varlığı
• Çocuğun savunuculuğunu yapacak kurum ve yapıların yetersizliği
• Çocuk işçiliği konusunda denetleme ve rehabilitasyonun yetersizliği

Toplumsal olarak;
• Çocuğu koruyan yasaların yetersizliği
• Çocuğa verilen değerin düşük olması
• Cinsel ayrımcılık ve toplumsal eşitsizlik
• Şiddetin kabul edilir olması, hoş görüyle karşılanması , organize şiddetin varlığı (savaş, terör, yüksek suç oranları)
• Pedofili
• Kontrolsüz internet
• Kültürel normlar.

Çocuk istismarı ve ihmali farklı alanlardaki pek çok faktörün karmaşık etkileşiminin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Risk faktörü olarak kabul edilen durumlar hizmet ve müdahale öncelik taşır.

Kaynakça:
• http://www.cocukhaklari.gov.tr/condocs//kanun_belgeleri/4058.pdf
• http://www.cocukhaklari.gov.tr/tr/content/show/23/birlesmis_miNetler_cocuk_haklari_sozlesmesi.html
• http://www.cocukhaklari.gov.tr/condocs//mevzuat/cocuk_haklari_sozlesmesi.pdf
• Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. Türk ailesinde adolesan sorunları. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınlan, 1997, Ankara.
• Child Maltreatment 2007, U.S. Department of Health & Human Services Administration for Children and Families Administration on Children, Youth and Families Children’s Bureau. (Online erişim; http://www.acf.hhs.goV/programs/cb/stats_research/index.htm#can)
• Çocuk İzlem Merkezleri Tanıtım ve Bilgilendirme Dokümanları
• Gilbert R, Widom CS, Browne K, Fergusson D, Webb E, Janson S. Child maltreatment 1. Burden and consequences of child maltreatment in high-income countries. Lancet. 2009; 373: 68-81.
• Milli Eğitim Bakanlığı Çocuğa Yönelik Şiddetin Önlenmesi Teknik Destek Projesi, Akademik ve Akademik Olmayan Personelin Farkındalık Eğitimi Programı, 2015
• Preventing Child Maltreatment: a guide to taking action and generating evidence. World Health Organization and International Society for Prevention of Child Abuse and Neglect. WHO 2006.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye’de ortaöğrenime devam eden öğrencilerde ve ceza ve infaz kurumlarında bulunan tutuklu ve hükümlü çocuklarda şiddet ve bunun etkileyen etkenlerin saptanması araştırma raporu. 2007
• Tıraşçı Y, Gören S. Çocuk istismarı ve ihmali, Dicle Tıp Dergisi.2007; 3 (1):70-74.