SEN DİLİ BEN DİLİ

Sen Dili Ben Dili

Sen mesajı verilen ve genellikle davranıştan çok çocuğun kişiliğine yönelik suçlama ve yargılama tarzındaki ifadeler, Sen dili olarak adlandırılır. “Ne laf anlamaz çocuksun, sen adam olmazsın, dır dır edip duruyorsun, terbiyesizin tekisin” gibi sen dili kullanılarak yapılan uyarılar, olumsuz davranışın ne olduğunu ve anne babayı nasıl etkilediğini açıklamaz.

Ben dili ise çocuğun olumsuz davranışı karşısında anne babanın kendilerinde oluşan gerçek duyguları onu suçlamadan ve yargılamadan ifade etmesidir. Bu yaklaşımda istenmeyen davranış tanımlanır, sonra bu davranışın anne baba üzerindeki etkileri belirtilir ve bunun ne tür duygular uyandırdığı açıklanır. Örneğin bir işle uğraşırken çocuğunun oyuncaklarını vurarak çıkardığı sesten rahatsız olan bir baba, “çok gürültücüsün” demek yerine “oyuncaklarını birbirine vurduğunda çıkan sesten dikkatim dağılıyor, işimi iyi yapamıyorum ve geriliyorum” veya bir anne, oyuncaklarını dağıtan çocuğuna “oyuncakların dağınık olduğunda toplamaktan yoruluyorum bu da beni kızdırıyor” derse sorunu ben diliyle ifade etmiş olur.

İletişimde çoğunlukla sen dili kullanılır ancak ben dilinin kullanılması daha iyi sonuç verir, iletişimi zenginleştirir. Bu iki yaklaşımın özellikleri ile verdiği sonuçlar, şöyle karşılaştırılabilir:
Sen dili ifadelerinde genellikle kızmanın gerekçesi belirtilmez, istenmeyen davranış üzerinde durulmaz ve hemen suçlamaya ve yargılamaya geçilir. Bu nedenle çocuk hangi davranışına kızıldığını ya da düzeltmesi gerekenin ne olduğunu ve davranışlarının anne babasını nasıl etkilediğini anlamayabilir. Bu nedenle olumsuz davranışların azaltılmasında yeterince etkili olmaz.

Böyle ifadeler, çocuğa seni kabul etmiyorum, önemsemiyorum, sen iyi değilsin, değersizsin mesajları verebilir.

Anne babasının sürekli olumsuz davranışları üzerinde durması ve çocuğu olumsuz tanımlaması, onun savunmaya geçmesine, ters tepki yaratıp o davranışlarını değiştirmemesine neden olabilir.

Çocuk, bunların sonucunda zamanla sevilmediğini, anlaşılmadığını düşünebilir, benlik saygısı azalabilir, içine kapanabilir ve anne babasıyla iletişimi kesebilir.

Ben dili kullanıldığında ise, çocuğu olumsuz olarak yargılayan mesajlar yerine, anne babanın sorun karşısındaki duyguları dile getirilir.

Ben dili ile yapılan uyarılar, suçluluk hissettirmez, çocuğu Savunmaya itmez. Açık olan bir tutum, çocuğun kendini ifade etmesini kolaylaştırır. Ayrıca çocuk, anne babasının duygularının nedenini anlar, bu yolla onları ve başkalarını düşünmeyi de öğrenir.

“Sevgi gelince tüm eksiklikler biter.”
Yunus Emre