ENGELLİ ÇOCUĞUN EĞİTİMİ

ENGELLİ ÇOCUĞUN EĞİTİMİ

Engelli çocuk, engel türüne ve derecesine göre çeşitli şekillerde eğitim alabilir. Mevcut sistemde uzmanlar tarafından yapılacak değerlendirmeyle hafif veya orta düzeyde engeli olan, normal okulda eğitim alabilecek çocuklar, diğer yaşıtlarıyla aynı okulda kaynaştırma eğitimine yönlendirilirken, engel ağır düzeyde ise veya çocuk açısından daha faydalı olacaksa ilgili özel eğitim okulu tercih edilir. Özel eğitim okulları, eğitimin daha faydalı olması, çocuğun özbakım becerilerini kazanması, kendi işlerini başkasına bağımlı olmadan yapabilmesi ve sahip olduğu özelliklerle hayatta bir yer edinmesine yardımcı olabilmek açısından faydalıdır. Ayrıca bu okullarda çocuğun, eğilimi olan yönlerinin tespit edilerek bu alanlarda kendini geliştirmesi imkânı da sağlanabilir. Örneğin ortopedik engelliler okulunda çocukların tekerlekli sandalye ve diğer destek araçlarıyla birlikte yapabileceği sporlar, el becerileri, müzik ve diğer sanat faaliyetleri öğretilir. Görme, işitme, zihinsel engelliler okulları için de buna benzer örnekler verilebilir. Ancak yapılan düzenlemelerle önümüzdeki yıllarda özel eğitim okullarının kademeli olarak kapatılması ve engelli çocukların karma eğitime katılması planlanmaktadır. Ağır derecedeki engeller için normal okulların tek katkısı, çocuğun normal arkadaşlarına bakarak olumlu davranış kazanmasıdır. Eğer çocuk normal okulda bir şey öğrenemeyecek durumdaysa, onun için en iyisi uygun özel eğitim okuludur ve bu katkı çocukların yoğun olarak bulunduğu park, çocuk merkezleri gibi yerlerde de sağlanabilir.

Bunun yanında özel eğitim ve rehabilitasyon kurumları da çocuklara destek eğitimi verirken rehabilitasyon çalışmalarıyla beceriler edinmesine yardım eder. Ailelere de eğitim verip danışmanlık yaparak çocuğa nasıl destek olunabileceği konusunda bilgi verir.

Bu eğitime ailenin vereceği destek, eğitimin niteliği ve sonuca ulaşması bakımından çok değerlidir. Normal çocukların eğitiminde bile aile desteğinin ne kadar önemli olduğu düşünüldüğünde bunun gereği anlaşılır. Anne baba, bu sayede bir yandan, öğretmene bilgi verip görüş belirterek okul eğitimine, farklı bir boyut katar diğer yandan çocuğun öğrendiklerini evde pekiştirmesine, uygulamasına, geliştirmesine, olumlu davranışları, sosyal beceriler ve iletişim becerilerini kazanması ve okuldan ev ile diğer ortamlara genellemesine yardım eder. Çocuğun kendine güven kazanması, mümkün olduğunca bağımsız davranabilmesi de ailesinin desteğine ve eğitime katılımına bağlıdır. Bu destek, çocuğun dikkatinin artmasını, öğrenmeye, öğretmene ve okula olumlu tutumlar geliştirmesini, hedeflere daha kolay ulaşmasını da sağlar, topluma uyumuna, kişisel ve mesleki gelişimine yön verir. Anne baba bu yolla çocuğuna daha olumlu tutum geliştirir, onunla daha iyi iletişim kurar. Birlikte kazanılan başarılar sonucu büyük keyif ve mutluluk duyar.

Bu yüzden onun eğitiminden anlamayacağınız, ona nasıl yardımcı olacağınızı bilmemeniz, yanlış yapmaktan endişelenme, öğretmenlerin tutumları ve maddi yetersizlik gibi konulara takılmadan elinizden gelen desteği gösterin.

Çocuğunuz bir şeyler yapabildiğini gördükçe kendisine güveni artacak ve belki de bu öğrendikleriyle hayatını kazanacaktır. Basında ülkemizde ve dünyada engelli olduğu halde büyük başarılar elde etmiş kişilerin herkese örnek olabilecek yaşam tarzları yer alır. Bu örnekleri takip edin ve ona gösterin.

Engelli Çocuklar Neler Yapabilir
Bireysel farklar göz önüne alındığında her çocuk aynı faaliyetleri yapamayabilir. Ancak herkesin olduğu gibi engelli çocukların da ilgi göstereceği, eğilimli olduğu bir ya da birkaç faaliyet mutlaka vardır. Önemli olan çocuğun yatkın olduğu, ilgi duyduğu ve yaparken mutlu olduğu etkinlik ve faaliyetleri saptamak, gün ışığına çıkartmak ve o yönünü geliştirmesi için yönlendirmektir.

Görme Engelli Çocuklar
Makrome, örgü, takı tasarımı, seramik gibi el becerisi gerektiren uğraşlarda başarılı olabilirler, konuşma, yazma yönleri gelişmiş olabilir, edebiyata, şiire, müziğe ilgi duyabilirler, bir müzik aletini ustalıkla çalabilirler, bireysel sporlarla uğraşabildiği gibi özel donanımlar sayesinde grupla yapılan spor faaliyetlerine katılabilirler. Örneğin sesli top ile futbol oynayabilirler. Bilgisayarı iyi düzeyde kullanabilir hatta program geliştirebilirler. Göz kontrolünün gerekli olduğu meslekler dışında pek çok mesleği başarıyla sürdürebilirler. Geliştirecekleri yöntemlerle pek çok işi görenlerden daha iyi yapabilirler.

İşitme Engelli Çocuklar
El becerisi gerektiren alanlarda, her tüllü spor aktivitesinde başarılı olabilirler. Ritim bilgisi verilirse vurmalı sazları çalabilir, halk oyunları ve dans etkinliklerinde yer alabilirler. Kendi özel dilleri yoluyla çevrelerindeki insanlarla iletişim kurabilirler, sözel performans ile işitsel yeterlik ile yapılan işler dışında her meslekte başarılı olabilirler.

Ortopedik Engelli Çocuklar
Engel, ayak ve bacaklarda ise ayağa bağlı olmadan yapılan her iş ve etkinlikte başarı gösterebilirler, aynı özellikteki arkadaşlarından oluşan spor takımlarında (basketbol gibi) oynayabilirler. Engel el veya kollarda ise ayağı kullanarak yazı yazabilirler, resim yapabilirler, sözel, görsel ve işitsel performansa dayalı mesleklerde çalışabilirler. Bu engel grubundaki çocuklar diğerleri gibi iyi bir yüzücü olabilirler.

Zihinsel Engelli Çocuklar
Bu durumdaki çocuklar için ilk hedef kendi ihtiyaçlarını mümkün olduğunca kendi karşılayabilmesidir. Destek eğitimleriyle okuma, yazma öğrenebilirler, yaşıtlarından çok sonra olsa da çeşitli derslerde ilerleme kaydedebilirler. Sürekli duydukları şarkıları, şiirleri ezberleyebilirler. Engelin derecesine bağlı olarak başarılı olabilecekleri alanlar vardır. El sanatlarıyla ilgilenebilirler, ilköğretim okulundan mezun olduktan sonra mesleki eğitim merkezlerinde veya çıraklık eğitim merkezlerinde öğrenimlerini sürdürebilirler.