ÇOCUKLARDA SUÇLULUK DUYGULARI – Bölüm III
Çocuklarda yas sürecini işlediğimiz ikinci bölümümüzden sonra bu bölümde çocuklarda suçluluk duyguları ele alınacak. Çocuklar, ölüme kendilerinin neden olduklarını da düşünebilirler. Aynı şeyin kendilerine ve yaşayan ebeveynlerine de olacağından endişelenirler.
Bu endişe sonunda, “bana kim bakacak” kaygısı yaşayabilirler. Duygularını sözelleştirebilmeleri için cesaretlendirme ve ona yardımcı olacak birilerinin olacağı güvencesi, bu kaygılarla baş etme de onlara yardımcı olabilir.
Bir ebeveyni kaybeden çocuk birden fazla ebeveynini kaybetmiş gibidir. Çünkü yaşayan ebeveyn kendi matemine düşmüştür ve bu nedenle çocuğun gereksinimlerini karşılayacak durumda değildir. Ebeveyn sorumluluklarına dönebilecek hale gelene dek, çocuğa duygusal ve fiziksel bakım verebilecek bir erişkin belirlenmelidir. Çocuğun önceden tanıdığı bir ebeveyn olması tercih edilirken, başka bir şehre gönderilmesi önerilmez.
Suçluluk duyguları , çocuklar için yetişkinlerdeki yas sürecinde yaşananlardan daha önemli bir role sahiptir. Bununla ilgili olarak çocuğa, ölümün diğer insanların davranışlarından bağımsız olarak ortaya çıktığı ve onun hiçbir şekilde hastalıktan veya ölümden sorumlu olamayacağı ayrıntılı bir biçimde anlatılmalıdır.Kalan yetişkinlerin de kendi duygu ve düşüncelerini çocukla paylaşmaları ve onun duygu ve düşüncelerini anlamaya özen göstermeleri, çocuğun yaşadıklarını anlamasına ve korkularının azalmasına yardımcı olacaktır.
Suçluluk duyguları gibi çaresizlik ve üzüntü de çocuklarda baş edilmesi oldukça zor olan ve çok değişik biçimlerde ifade edilebilen duygular olarak dikkati çekmektedir.Bazı çocuklar kendilerini diğer insanlardan ayrı tutup kendi içlerine kapanırken bazı çocuklar da son derece saldırgan, öfkeli ve kontrol edilmesi zor bir biçimde davranmaya başlarlar. Bir grup çocuk ise kaybın ardından parmak emme gibi daha regresif davranışlar içine girebilir. Çocuğun gösterdiği yas reaksiyonu bulunduğu yaş ve gelişim evresine, kaybedilen kişiyle olan bağına bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Sonuç olarak;
Açık ve dürüst iletişim
1-Yaşa uygun açıklamalar yapın
2-Soyut açıklamalardan uzak durun
3-Ölüm bir seyahat yada uyku olarak açıklamayın
Bilişsel beceri kazanmaları için süre tanıyın
1-Sorulara ve konuşmaya izin verin
2-Kısa konuşmaları kabul edin
3-Fotoğraf albümlerine bakın
4-Çocukların mezarı ziyaret etmeleri sağlayın
5-Çocukların oyunlarını kabul edin
Kaybı gerçek hale getirin
1-Çocuğun cenaze törenine katılmasına izin verin
2- Kendi duygularınızı saklamayın
3-Ölen kişiyi hatırlatan şeyleri ortada bırakın
Duygusal başa çıkmayı kolaylaştırın
1-Gereksiz ayrılıkları önleyin
2-Çocuklarla ana babalarına veya kendilerine bir şey olacağına ilişkin kaygıları hakkında konuşun
3-Çocuklarla suçluluk duyguları hakkında konuşun
Yaşadığı zor durumla baş edebilmesi için çocuğun, oyun oynamasını,spor yapmasını,farklı sosyal aktivitelere yönlendirilmesini sağlayın.
Yas ve Yas süresinde yaşananları, Çocuklarda Yas süreci, Çocuklarda suçluluk duyguları başlıklarını incelediğimiz yazı dizimizin üçüncü bölümü ile bu diziye son veriyoruz. Farklı bir yazı dizimizle sizlerle olmak dileğiyle iyi okumalar dilerim…
Gerçekten sizlere çok teşekkür ederim. Önemli konularda oldukça kritik yazılar yazıyorsunuz. Emeklerinize teşekkür ederim.