YETİŞKİNLER İÇİN PSİKOSOSYAL ETKİNLİKLER

YETİŞKİNLER İÇİN PSİKOSOSYAL ETKİNLİKLER GRUP ÇALIŞMASI Hedef Gruplar: Kuş gribine müdahalede aktif olarak çalışan doktorlar, hemşireler, veterinerler, itlaf ekipleriAmaç: Kuş gribinin olumsuz psikolojik etkilerinin azaltılmasıSüre: 90 – 120 dakikaYöntem: Lider ve eş-lider olmak üzere iki rehber öğretmenin yönetiminde 15 kişilik gruplarla çalışılması Materyal: Katılımcı sayısı kadar kuş gribi bilgilendirme broşürü (İl Sağlık Müdürlüğü ya da Tarım İl Müdürlüğü’nden sağlanabilir), katılımcı sayısı kadar Psikososyal Çalışan Broşürü, katılımcıların isimlerini yazmak için yaka kartları (ya da yaka kartları büyüklüğünde kesilmiş kâğıtlar), isimleri yakaya iliştirmek için iğne, kalın uçlu bir kalemSüreçTanışma ve Grup Kurallarının Belirlenmesi  (15 dakika)Kendinizi tanıtın ve grup çalışmasının amacını açıklayın: “Bugün burada kuş gribinin psikolojik ve sosyal sonuçlarını konuşmak üzere toplandık. Kuş gribi hepimizin yaşamını şu ya da bu şekilde etkiledi; alışkanlıklarımızı, günlük yaşantımızı değiştirdi. Burada amaç sizleri kuş gribinin ne olduğuna ya da nasıl korunacağınıza dair bilgilendirmek değil. Önümüzdeki 2 saat içinde yaşamımızda ne gibi değişiklikler olduğunu, bunlarla nasıl baş ettiğimizi ve gelecek için neler düşündüğümüzü konuşacağız. Önce tanışalım. Herkes sırayla ismini ve nerede çalıştığını söylerse birbirimizi tanımış oluruz.” Her katılımcının ismini kalın uçlu bir kalemle ve okunaklı bir biçimde bir kâğıda yazın ve bir iğne ile yakasına iliştirin. Böylece herkes birbirine ismiyle hitap edebilir. Tanışma bittikten sonra “Biraz önce de ifade ettiğim gibi kuş gribiyle ilgili yaşadıklarınıza ilişkin istediğiniz her şeyi konuşabilirsiniz. Sadece iki konuda duyarlı olmamız gerekiyor. Birincisi, gizlilik ilkesi. Burada belki de bazı özel şeylerden bahsedeceğiz. Bu yüzden burada konuştuklarımızın burada kalması gerekiyor. Sizler elbetteki grup içinde kendi anlattıklarınızı dilediğiniz kişiyle paylaşabilirisiniz. Ama diğer katılımcıların anlattıkları özel konuların dışarıda tartışılmaması gerekiyor. İkincisi, ifade özgürlüğü. Herkes duygularını ve düşüncelerini özgürce ifade edebilir. Bunun da olabilmesi için birbirimizin söylediklerine saygı göstermemiz ve eleştirmememiz gerekiyor. Bunun dışında eklemek istediğiniz başka kurallar ya da ilkeler var mı?” diye sorun ve yanıtları kısaca not alın. Yaşamınızda Neler Değişti?  (20 dakika)Katılımcılara “Kuş gribiyle mücadele etmeye başladığınızdan beri yaşamınızda neler değişti? Çalışma saatleriniz, çalışma düzeniniz, aile yaşantınız nasıl etkilendi? Kim başlamak ister?” diye sorarak kuş gribinin katılımcıların yaşamlarını nasıl etkilediğini anlamaya çalışın. Katılımcılardan birisi yanıt verene kadar sessizce bekleyin. Birisi konuştuktan sonra gerisi gelecektir. Eğer ilk konuşmacıdan sonra yine sessizlik oluyorsa soruları bir kez daha yineleyin. Katılımcıların söylediklerini kısaca not alın. Katılımcıları dinlerken onlarla göz kontağı kurun ve dinlediğinizi belli edin. Sözlerini bitirdiklerinde paylaştıkları için teşekkür edin. Herkes konuştuktan sonra notlarınıza bir göz atarak şu açıklamayı yapın: “Kuşkusuz ki, kuş gribi yaşantımızı değiştirdi. (Katılımcıların söylediklerinden örnekler verin). Böylesine, birden bire yaşantımıza giren bir olayın yaşamımızı etkilemesi ve düzenimizi değiştirmesi son derece doğal. Bizler yaşamımız boyunca bu tür denetleyemediğimiz, önceden tahmin edemediğimiz olayları/yaşantıları anlamakta ve kabul etmekte zorlanırız. Kuş gribi kendimizin ve yakınlarımızın sağlığını doğrudan tehdit ettiği için zorlu bir yaşam olayı olarak karşımıza çıkmaktadır. Tıpkı bizi zorlayan diğer yaşantılarda olduğu gibi, kuş gribi de yaşamımızdaki pek çok şeyin değişmesine neden olabilir. Yaşanan En Kötü, Olumsuz Olay Neydi? Nasıl Başa Çıktınız? (30 dakika)Katılımcılara “Şimdi kuş gribi ortaya çıktığından bu yana yaşadığınız en kötü olayı düşünmenizi istiyorum. Neler oldu? O anda neler düşündünüz? Neler hissettiniz? Ne tür fiziksel tepkiler (kalp atışının hızlanması, terleme, baş dönmesi vb.) verdiniz? Kim başlamak ister?” diye sorun. Katılımcıların söylediklerini kısaca not alın. Katılımcıları dinlerken onlarla göz kontağı kurun ve dinlediğinizi belli edin. Konuşması biten katılımcılara paylaştıkları için teşekkür edin. Herkes konuştuktan sonra “Daha önce de ifade ettiğimiz gibi bizler bu tip olaylar karşısında bazı fiziksel ve psikolojik tepkiler yaşarız. Yaşamımızda bazen öyle olaylar olur ki, bizler bu olayları kontrol edemeyiz ve kontrol edemediğimiz için de bu tür olaylar bizi sadece fiziksel olarak değil, psikolojik olarak da zorlar. İşte kuş gribi yarattığı tehdit ve sonuçlar açısından bizi zorlayan bir yaşam olayı olarak karşımıza çıkmaktadır ve bizi zorlayan diğer yaşam olayları gibi pek çok fiziksel ve psikolojik tepkiler vermemize neden olur. Bu tepkiler sizlerin de ifade ettiği gibi ………….” diyerek tepkilerden örnekler verin ve bu örnekler arasında katılımcıların ifade ettikleri konulara da değinin. Bu tepkilerin son derece normal tepkiler olduğunu vurgulayın ve şöyle devam edin: “Yaşadıklarınızı bizimle paylaştığınız için bir kez daha hepinize teşekkür ediyoruz. Yaşananlar gerçekten bizi zorlayacak olaylar. Peki, bu olaylarla, duygu ve düşüncelerle nasıl baş ettiniz? Yaşadıklarınızın etkisi azaltmak için neler yaptınız?” diye sorun. Katılımcıların söylediklerini kısaca not alın. Herkes konuştuktan sonra “Her birimizin yaşadıkları farklı olduğu gibi yaşadığımız şeylere verdiğimiz tepkiler, onlarla baş etme yollarımız da farklı olabilir. Ama bu tepkilerin hepsi normal tepkilerdir. Hepimiz bu tepkilerle farklı biçimlerde baş etmeye çalışırız. Kimimiz yaşadıklarımızı paylaşmayı, kimimiz düşüncelerimizden uzaklaşmak için aklımızı başka şeylerle meşgul etmeyi tercih ederiz. (Katılımcıların başa çıkma yollarından örnekler verin). Bunlar arasında olumlu olanları pekiştirin ve olumsuzlar için olumlu baş etme yolları önerin. Gelecekte neler olacak?   (25 dakika)Katılımcılara “Bundan sonra ne olur sizce? Kuş gribi sizi, işinizi, ailenizi, özel yaşantınızı sizce daha ne kadar etkiler? Kuş gribi açısından gelecek konusunda sizi endişelendiren bir şeyler var mı? Endişeleriniz varsa bu endişeler konusunda neler yapmayı düşünüyorsunuz?” diye sorun. Katılımcıların söylediklerini kısaca not alın. Katılımcıları dinlerken onlarla göz kontağı kurun ve dinlediğinizi belli edin. Konuşması biten katılımcılara paylaştıkları için teşekkür edin. Katılımcılar endişelerini muhtemelen geçmişte kullandıkları baş etme mekanizmalarını kullanarak çözmeye çalışacaklardır. Bunlar arasında olumlu olanları pekiştirin ve olumsuzlar için olumlu baş etme yolları önerin. Bilgileriniz ölçüsünde katılımcıların endişelerine cevap verin. Eğer cevap verecek bilgiye sahip değilseniz doğru bilgileri nereden alabileceklerini ifade edin. Özetleme    (15 dakika)Notlarınızdan yararlanarak oturumda konuşulanların bir özetini yapın: “Bugün burada kuş gribinin yaşamımızı nasıl etkilediğinden bahsettik.(Katılımcıların bu konudaki söylediklerini özetleyin). Bütün bu yaşananlar bizlerin bazı fiziksel ve psikolojik tepkiler vermemize neden oldu. (Katılımcıların bu konudaki söylediklerini ve Bölüm 2’deki bilgileri kısaca özetleyin). Bunlarla baş etmek için farklı yollar kullandık. (Katılımcıların bu konudaki olumlu baş etme mekanizmalarını tekrarlayın). Ancak bazılarımızın hala geleceğe ilişkin endişelerimiz var. Belki hali hazırdaki baş etme mekanizmalarınıza ek olarak başka yollar da denemek istersiniz.” diyerek aşağıdaki listeden katılımcıların söylemediklerini ekleyin:·        Soru sormaktan, yardım istemekten ve bilgi almaktan çekinmeyin; bilgi güçtür. Bir olaya ilişkin ne kadar çok bilgimiz varsa o olay bizi daha az endişelendirir.·        Tepkilerinizi olağandışı bir duruma karşı gösterilen doğal ve normal tepkiler olarak kabul edin. ·        Günlük yaşantınıza devam etmeye çalışın. ·        Konuşabileceğiniz birinin olması çok önemlidir. Onlara yalnız olayları değil bu olaylar hakkındaki düşünceleriniz ve izlenimlerinizi de anlatın.·        Duygu, düşüncelerinizi ve yaşadıklarınızı yazın. ·        Yaşantınızda mizaha, hoşlandığınız, sevdiğiniz etkinliklere, müzik, resim, yürüyüş, spor gibi hobilerinize yer verin. ·        Kahve, nikotin, şeker, alkol tüketimini mümkün olduğunca azaltın.·        Çaresiz değilim, yapabileceğim bir şeyler var gibi, olumlu bir şekilde düşünmeye çalışın. ·        Sosyal destek kaynaklarınızı; başkalarına yardım etmek, gerektiğinde kendiniz için yardım almak amacıyla harekete geçirin. Bunun için aranızda destek grupları oluşturabilirsiniz.·        Hedefleriniz ve gelecek hakkında düşünmek, plânlamalar yapmak sizi güçlendirecektir. ·        Gerilimi azaltmak için dinlenin ve iyi beslenin, uyuyun, derin ve düzenli nefes alın, bedeninizi sakinleştirerek gevşetin. Gevşeme Egzersizi   (10 dakika)·  Korktuğumuzda, koştuğumuzda nasıl nefes alıp veririz? Evet, hızlı hızlı ve yüzeysel nefes alıp verir ve nefessiz kalabiliriz. ·  Uykuya dalmadan önceki soluk alıp vermemiz nasıldır? Evet, daha derin ve düzenlidir. Şimdi böyle derin ve düzenli nefes alıp verme yöntemini öğreneceğiz. ·  Şimdi derin bir soluk alıyoruz. Bir elimizi midemizin üzerine koyuyoruz. Evet soluk al, soluk ver. Diğer elimizi göğsümüzün üzerine koyuyoruz. ·  Kaslarınızın soluk alıp vermede nasıl hareket ettiğine dikkat edin. Evet şimdi burnunuzdan derin bir soluk alın ve kendinize “gevşe” diyerek yavaşça soluğunuzu verin. Haydi deneyelim.·  Şimdi derin bir soluk almanızı isteyeceğim. Soluğunuzu vermeden önce ellerinizi yumruk yaparak, ayaklarınızı ise gererek kasın. Tüm sıkıntılarınızı yumruğunuzda ve gergin ayak kaslarınızda hapsettiğinizi düşünün. Daha sonra kendinize “gevşe” diyerek soluğumuzu verecek ve kaslarımızı gevşeteceğiz. Böylece tüm gerginliğimizin soluğumuzla dışarı atıldığını göreceksiniz. Şimdi denemeye başlayalım.·  Derin bir soluk alın ayak ve yumruğunuzu sıkın, sıkın… “gevşe” diyerek soluğunuzu verin ve kaslarınızı gevşetin. Güzel. Bir kere daha tekrarlayalım. Soluk alın ve kaslarınızı iyice kasın… Soluğunu verirken “gevşe” deyin ve kaslarınızı gevşetin. Güzel.·  Şimdi ayağa kalkarak kol ve bacaklarımızı sallayabilir, böylece kalan gerginlik kırıntılarından kurtulmayı sağlayabiliriz.   KapanışKatılımcılara yaşantılarını paylaştıkları için teşekkür edin. Ara sıra bir araya gelmelerinin, bu sıkıntılı dönemi daha çabuk atlatmalarına yardımcı olacağını tekrarlayın. Eğer biliyorsanız yardım alabilecekleri adresleri verin.

Katılımcılara “Böylece oturumumuzu bitirmiş oluyoruz. Bizler 10 dakika daha burada olacağız. Eğer sormak, konuşmak istediğiniz birşey varsa bunu bu sürede yapabiliriz. Yeniden teşekkür ediyoruz.” diyerek oturumu bitirin.