MESLEKLER HAKKINDA BİLGİ TOPLAMA YOLLARI

MESLEKLER HAKKINDA BİLGİ TOPLAMA YOLLARI

             Meslekleri inceleme çalışmalarına girişen bir uzman ya da şube rehber öğretmeni, öncelikle öğrencilerin çoğunluğunun ilgilendiği mesleklerin neler olduğunu saptamalı ve ileride seçmeyi düşündükleri meslekler hakkında bilinmesi gerekenleri gerçekten bilip bilmediklerini araştırmalıdır. Daha sonra, öğrencilere açık olabilecek fakat, onların farkında olmadıkları meslekleri incelemeye geçebilir.            Meslekler hakkında bilgi toplama yollarını şöyle sıralayabiliriz:                        1. Mesleklerle ilgili basılı malzemelerin derlenmesi:             Özoğlu ve Uysal (1971) tarafından hazırlanan “Temel ve Uygulamalı Bilimlerde Meslekler Rehberi”, Kuzgun (1980) tarafından hazırlanan “Üniversite Adaylarına Meslekleri Tanıtma Rehberi”, ve yine Kuzgun (1989) tarafından  hazırlanan “Üniversiteler, Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi” adlı yapıtlar, ülkemizde, meslekleri tanıtıcı belli başlı yayınlardır.            Resmî kuruluşların bu ve benzeri yayınlarına ek olarak, hemşirelik, sosyal hizmet uzmanlığı gibi henüz gereğince yaygınlaşmamış meslekleri tanıtıcı bazı broşürler de yayınlanmaktadır. Gazete, dergi ve kitaplarda zaman zaman çeşitli meslekleri tanıtan  yazılara rastlanmaktadır. Uzmanlar ve öğretmenler, öğrencilerle elbirliği ederek bu tür malzemenin derlenmesi ile işe başlayabilirler. Kesikler, kağıtlara yapıştırılıp özel dosyalara konabilir; sınıflandırılıp kitaplıkta saklanabilir.             Bu tür yazılı malzemelerde, bilgilerin doğru ve en son durumu yansıtıcı bilgiler olması da önemli bir husustur.                     Mesleğe eleman çekmek amacı ile bazı meslek kuruluşlarının broşürleri, mesleğin yalnız hoş ve çekici yanlarına ağırlık verebilir. Böyle malzemelerin değerlendirilmesi sırasında, öğrencilerin bu hususlara dikkatinin çekilmesi yerinde olur.             2. İşyerlerine geziler düzenleme:            Çevrede genellikle okulun mezunları için iş alanı olabilecek belli başlı işyerlerine düzenlenecek geziler, öğrencilerin bir iş kolu ve iş koluna ait çalışma koşulları hakkında beş duyuları ile, birinci elden bilgi edinmelerine olanak sağlar. Gezilecek yerlerin seçiminde, öğrencilerin ilgilerinin dikkate alınması yararlı olur. Fakat, okuldan mezun olan ya da okulu bitirmeden ayrılmak zorunda kalan öğrencilere iş veren kurumları ziyarete öncelik verilmesi gerekir.            Bir ders yılı içinde, öğrencilerle ziyaret edilecek yerler ve ziyaret tarihleri okulun açıldığı ilk günlerde (ay içinde) yapılacak rehberlik programında saptanmalı ve okul müdürünün onayına sunulmalıdır. Okul müdürlüğünce,gezi plânlanan kurumlara birer yazı gönderilerek önceden izin alınmalıdır. Uzman ya da şube rehber öğretmeni, ziyaret edilecek kurumların yetkilileri ile, ziyaret gününden birkaç gün önce ilişki kurup, gezinin amacı, günü, saati, kaç kişi ile gelineceği gibi hususları ayrıntıları ile saptamalıdır.            Geziden önce sınıfta, gezilecek kurum hakkında bir özet bilgi vermek, gezi sırasında öğrencilerin neleri gözlemeleri gerektiğini açıklamak yerinde olur. Gezi sırasında çalışanları rahatsız etmemek, eşyalara dokunmamak, gürültü etmemek, hep bir ağızdan konuşmamak, kurumun çalışma ilkelerini eleştirmeye kalkışmamak gibi, yapılmaması gereken hususlar tartışılarak saptanmalıdır. Gezi sonunda öğrencilere, soru sormaları için zaman ayrılmalıdır. Gezi dönüşü, gezi izlenimlerinin sınıfta tartışılması, edinilen yaşantıların paylaşılması, yararlı olur.              3. iş deneyimi edinme:             Belli bir mesleğe hevesli bir veya birkaç öğrenci, o mesleğin icra edildiği yerlere gönderilebilir ve gözetim altında bir veya birkaç gün geçirerek belli başlı etkinlikleri gözleme olanağı verilebilir. Güçleri ölçüsünde çalışanlara yardım ederek iş deneyimi kazanmalarına olanak sağlanabilir.              4. Meslek konferansları:            Çeşitli meslek üyelerini okula davet edip konferanslar verdirmek yararlı bir yoldur. Meslekleri tanıtıcı, meslek günleri düzenlenebilir. Bu günlere hangi mesleklerden konuşmacı davet edileceğine karar vermede, öğrencilerin ilgilerini yoklamak gerekir. Öğrencilerin varlığından haberdar olmadıkları iş alanlarından da konuşmacılar getirilmelidir. Konuşmacıların seçiminde dikkatli olmak gerekir.            Örneğin, mesleğinden hoşnut olmayan bir konuşmacı, mesleğin can sıkıcı yönlerini abartabilir ya da kişinin üstün başarısı, öğrencilerde, herkesin bu başarıyı gösterebileceği gibi yanlış bir izlenim uyandırabilir. Bazıları, mesleğin kendileri için önemli birkaç yanı üzerinde fazlaca durabilirler. Bazıları da mesleği ile ilgili olarak öğrencileri ilgilendirebilecek birçok hususlardan haberdar olmayabilirler. Bu nedenle önceden, konuşmacılara mesleğin inceliklerini, ayrıntılarını içeren sorulardan oluşmuş bir meslek inceleme formu gönderilebilir. Konuşmacı konuştuktan sonra, öğrencilere soru sorma olanağı verilmeli, karşılıklı görüşme ve tartışmaya olanak sağlanmalıdır.             5. Eski mezunların izlenmesi:             Meslek günlerinde, kaynak ziyaretçi olarak davet edilen eski mezunlar, özellikle hangi çeşit işlerin kendileri için açık olduğu, işe nasıl başvurulacağı, girişteki ücret ve çalışma koşulları hakkında bilgi verebilirler. İş arama durumunda olacak öğrencilere de yapabilecekleri bazı tavsiyeleri olabilir.             6. Meslek inceleme çalışmaları:

            Tüm meslekleri konuşmacı çağırarak tanıtma olanağı yoktur. Bu nedenle öğrencilerden, kendilerine bildirilen meslekler hakkında bilgi toplamaları, inceleme yapmaları istenebilir.  Öğrencilerin çeşitli yollarla edindikleri bilgileri, bir rapor halinde yazmaları ve rehberlik saatlerinde sınıfa sunmaları, bu alanda yapılacak etkinliklerden biridir.