Hemoroid Nedir ?
Hemoroid ya da halk arasında kullanılan şekli ile basur, barsakların sonlandığı bölge olan anal kanal damarlarındaki şişme olarak tanımlanabilir. Çok sık rastlanan bir durumdur. Hayat boyunca hemoroid sorunu ile karşılaşma olasılığı %75 civarındadır.
Hemoroid şöyle de tanımlanabilir:
Makat bölgesinde yer alan kara üzüm tanesine benzer şekilde olan atar ve toplar damar şişliklerine hemoroid, basur, mayasıl veya babasıl adı verilir.
Hemoroidler iç ve dış hemoroid olmak üzere iki grupta incelenir. İç hemoroid anal kanal içindedir ve ileri derecede olduğunda ya da fazla ıkınma sonrasında dışarıya sarkar. Ağrı, kanama, kaşıntı ve dışkılama sonrası dolgunluk hissi başlıca belirtileridir. Dış hemoroidler ise anal bölgede deri renginde, yastık şeklinde şişliklerdir. Dış hemoroid içinde kan pıhtısı oluştuğunda mavi-mor renkli görülür ve şiddetli ağrı, kaşıntı ve şişliğe neden olur. Genellikle evde uygulanabilen tedaviler ve basit tedbirler ile kontrol altına alınabilirler.
Hemoroid hastalığında atar ve toplar damarlar arasında köprüler vardır. Hemoroid veya basur, aslında bacaklarda olan varislerin makat bölgesinde yer alan şeklidir.
Hemoroid kelimesi Yunanca’daki ‘haem = kan’ ve ‘rhoos = akım’ köklerinden türetilmiştir. Genel nüfusun yaklaşık üçte birinde ve 50 yaşın üzerindeki toplumdaki her iki kişiden birinde hemoroid veya basur görülmektedir. Bu kadar sık rastlanılan hemoroidlerin, nüfusun sadece % 5’inde belirti verdiği bilinmektedir. Ortalama olarak hemoroid veya basurun en sık olarak görüldüğü yaş dönemi 45-65 yaşlar arasındadır. Grucela ve ark, 198 hekim üzerinde yaptıkları çalışmalarında, hemoroid veya basura benzer yedi hastalık belirlemişlerdir, bunlar:
1. makat apsesi (anal apse, perianal apse, anorektal apse),
2. makat fistülü (anorektal fistül, anal fistül, perianal fistül),
3. makat çatlağı (anal fissür),
4. dışarı sarkan iç hemoroid (prolabe iç hemoroid),
5. pıhtılaşmış dış hemoroid (tromboze dış hemoroid),
6. makat siğili (anal kondilom veya kondiloma akuminata),
7. makat sarkması (rektal prolapsus).
Makat bölgesinin bu yedi sorununu, cerrahi dışındaki uzmanlık dallarından olan hekimlerin % 50 oranında, genel cerrahi uzmanlarının % 70 oranında ve genelde de % 53 oranında doğru olarak tanı koyabildiklerini gözlemlemişlerdir. 2010 yılında ‘Diseases of Colon & rectum’ adlı prestijli bir tıp dergisinde yayınlanan bu çalışma, makat bölgesi hastalıklarında özellikle kalın bağırsak cerrahisi (kolorektal cerrahi) ile yoğun olarak uğraşan cerrahların yaklaşımının diğer hekimlere oranla belirgin farklılık gösterdiğini vurgulaması açısından önemlidir.
İç ve dış hemoroidler
Hemoroid gelişimini kolaylaştırıcı faktörler nelerdir?
Hemoroidin en sık nedeni kabızlıkta sert, kuru dışkı nedeniyle fazla ıkınmaktır. Diğer kolaylaştırıcı faktörler olarak ağır şeyleri kaldırmak için fazla ıkınmak, gebelik, şişmanlık, uzun süre oturma ve ishal sayılabilir.
Nasıl tedavi edilir, farklı tedavi yöntemleri var mı?
Hemoroid genellikle yaşam tarzındaki değişiklikler ve evde uygulanabilen birkaç günlük tedaviler ile kolaylıkla tedavi edilir. Ağrı, kaşıntı ve şişliği gidermek için hemoroid kremleri ve fitilleri kullanmak yararlıdır. Günde 1-2 kez sıcak suda 5-10 dakika oturmak ta yararlıdır. Bu tedbirler ile kontrol altına alınmayan ya da nüks eden orta dereceli vakalarda, iğne, kızılötesi ışın uygulamaları ve lastik band ile bağlama yöntemleri uygulanabilir. İleri dereceli hastalıklarda ise cerrahi müdahale gerekli olabilir. Ancak her tedavi yönteminde hastalığın nüks etme riski mümkündür. Şikayetlerin tekrarlamaması için öncelikle yukarıda anlatılan hastalığı kolaylaştırıcı durumlardan kaçınmak gerekir. Dışkının yumuşak olması, tuvalette fazla ıkınma gereksinimini ortadan kaldırır.
Ne zaman doktora müracaat etmek gerekir?
Hemoroid genellikle evde birkaç günde kolaylıkla tedavi edilebilen bir hastalıktır. Ancak bazı durumlarda mutlaka hekime görünmek gereklidir. Hekime müracaat etmemek ciddi bir hastalığın teşhisinin gecikmesine neden olabilir.
Kanamanın varlığında, özellikle de kanamanın dışkı ile karışık olduğu durumda kolonoskopi yapılması ve kanama nedeni olabilecek diğer hastalıkların dışlanması gereklidir. Anal bölgedeki şişliğin ateş ile birlikte olması veya ağrının çok şiddetli olması durumunda da hekime acil olarak başvurmak gereklidir. Bu durum bir apsenin işareti olabilir ve hemen müdahaleyi gerekli kılar.
Not: Bu yazı çeşitli kaynaklardan derlenerek hazırlanmıştır. Bu yazı sadece bilgilendirme amaçlıdır. Buradaki belirtiler bulunuyorsa doktorunuza gecikmeden başvurmanız gerekmektedir…
