DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB)

DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB)

Dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik, dürtüsellik ve ataklıkla süre gelen bir bozukluktur. Ancak bunlar, her DEHB olan çocukta aynı oranda görülmez; bazısında dikkat eksikliği basısında aşırı hareketlilik öne çıkar. DEHB, motor beceriler, bilişsel süreçler, ruhsal durum ve kişiler arası ilişkilerde sorunlara neden olur.

Aşırı hareketlilik, çocuğun yürümeye başlamasıyla göze çarpar ve giderek artar, okul döneminde başkalarını rahatsız edici düzeye varır. Çocuk, sürekli hareket eder, hareketleri amaca yönelik değildir, Eli, ayağı kıpır kıpırdır, oturduğu yerde duramaz, gereksiz yere sağa sola koşturur, eşyalara tırmanır, bir yandan konuşurken bir yandan da başka şeylerle uğraşır, ellerini, ayaklarını sallar. İnce motor beceri gerektiren işlerde örneğin düğme iliklemekte, topu atıp tutmada zorlanır.

Dikkati kısa sürelidir ve kolayca dağılır, bir işe ya da oyuna uzun süre yoğunlaşamaz. Basit hatalar yapar, başladığı işi bitiremez, çok konuşur. Ev ödevi, okul aktiviteleri gibi yoğun zihinsel çaba gerektiren işleri yapmaktan kaçınır, görev ve etkinlikleri düzenlemekte zorlanır, günlük etkinliklerde unutkandır, etkinlikler için gereken eşyaları kaybeder, zekâsı normal olmasına karşın öğrenme güçlüğü görülür.

Ayrıca çabuk uyarılır, çabuk heyecanlanır, tehlikeyi kavrayamaz. Küçük nedenlerle ağlar, engellenmeye dayanamaz. Sakince oynamakta zorlanır, arkadaşlarına zarar verici davranışlarda bulunur, bu yüzden arkadaşlığı sürdüremez.

Çocuğa DEHB tanısı koymak için bunların birden fazla ortamda sürekli görülmesi ve onun yaşamını etkilemesi gerekir, tanılanması, zaman alıcı ve zordur. Erkeklerde daha çok rastlanır, Tüm çocukların %3’ünde görülür.

Okul ortamının rahatsızlık verici olması, uygulamalara ve kurallara uymada zorlanma nedeniyle genellikle okul döneminde fark edilip tanılanır. Bir bölümü ergenlik ve yetişkinlikte düzelme gösterir ancak tamamen geçmez. Beraberinde depresyon da olabilir.

Nedenleri:
– Beyinde mesaj alış verişini gerçekleştiren kimyasallarda sorunlar bulunması.
– Doğum veya doğum sonrası beyin dokusunda zedelenmeler.
– Aileden birinde DEHB olması.
– Çocukluk çağı rahatsızlıkları ve gelişimsel problemler.

Çocuğunuzda DEHB varsa:
• Öncelikle sorunun varlığını kabullenin. Mutlaka bir uzmana danışarak çocuğunuzun aşırı hareketliliği ve dikkatini yoğunlaştırma, süresini artırma için gerekli ilaç ve davranış tedavilerini yaptırın. Bu tedaviye siz de katılın.
• DEHB olan çocuk, yapısı gereği ilgi ve sevgiye herkesten daha çok ihtiyaç duyar, bunun için ona ilgi ve sevginizi hissettirin, onunla sık sık göz teması kurun.
• Aşırı hoş görülü ve otoriter yaklaşımlardan kaçının, tutarlı, düzenli disiplin uygulayın, şiddet göstermeyin.
• Onunla her gün düzenli olarak zaman geçirin, yaklaşık 30 dakikalık etkinlikler yapın. Günlük yaşantısındaki kahvaltı, oyun, yemek, uyku gibi aktiviteleri mutlaka planlayın.
• İsteklerinizi, talimatlarınızı, basit, anlaşılır, kısa cümlelerle ifade edin. Aynı anda birden fazla şey istemeyin. Bu sırada ona kızmayın ve yalvarmayın. Talimatın zamanını iyi ayarlayın. Örneğin çocuğunuz çizgi film izliyorsa bitmesini bekleyin. Söylediklerinizi unutabileceğinden tekrarlamasını isteyin. Her gün yapacağı işlere ilgisini çekmek için görev kartı hazırlayıp görebileceği bir yere asın.
• Ödüllendirilmek, belirlenen hedeflere ulaşmak onun için çok önemlidir. Olumlu davranışlarını ödüllendirmeniz, övüp takdir etmeniz, onu mutlu eder, kendine güvenini artırır, davranış kazanmasını sağlar. Bunun için puan veya yıldız toplama yöntemini uygulayın. Davranışlarının sonuçlarını kavraması için ona açıklamalarla yardım edin, olumsuz davrandığında aldığı puanları silme veya mola gibi yöntemler kullanın.
• Onu sportif faaliyetlere yönlendirin, evde zaman zaman hareket edebileceği uygun aktiviteler yapmasına ortam hazırlayın. Basit düzeyde fiziksel alıştırmalar yaptırın.
• Bir arkadaşı ile ders çalışmasını sağlayın. Onun neler öğrendiğini sık sık kontrol edin. Bu kontroller sonucu çalışmaya devam eder, kendisinden neler beklendiğini bilir, hedeflerine ulaşıp ulaşmadığını gözlemleyebilir ve cesaretlenir.
• Onu çok kalabalık ortamlardan mümkün olduğunca uzak tutun.
• Doktoru ve öğretmeni ile iş birliği yapın, sık sık görüşün. Okulda yapılan çalışmaları evde destekleyin.

www.rehberogretmen.biz




Yetişkinlerde Hiperaktivite Belirtileri, Hiperaktivite Testi, Hiperaktif Çocuk Belirtileri, Dikkat Dağınıklığı Belirtileri Nelerdir, Hiperaktif Çocuklarda Eğitim, Hiperaktif Çocuk Nasıl Anlaşılır, Hiperaktif Ne Demek