BEBEKLİK
0–1 YAŞ
Refleksler
Bebekler doğduklarında büyük refleks kapasitesine sahiptir ve verdikleri tepkilerin çoğu reflekslerden oluşmaktadır. Yaşamlarını sürdürebilmeleri ve olgunlaşma sürecinin devam edebilmesi için bu refleksler oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu reflekslerin bazıları bebeğin yaşamı için gerekli olanlardır ki bunlar temel reflekslerdir, nefes alma, emme, yutkunma, öğürme, esneme, göz kırpma, yakalama bunlar arasında sayılabilir.
Bebek, avuç içine dokunulursa parmaklarını sıkar, eline bir şey verilirse elinin tamamıyla yakalar ve tutar, tabanlarına dokunulduğunda ayaklarını göğsüne çeker ve parmaklarını açar (Bebinski refleksi). Yanağına dokunulan bebek, başını dokunulan yanak tarafına döndürür ve dokunan şeyi arar ve onu ağzına almaya çalışır.
Bebeğin en önemli reflekslerinden biri de altı değiştirilirken ve beklemediği, rahatsızlık veren ani değişiklikler karşısında gösterdiği Moro refleksidir. Yüksek bir ses duyan, kollarda yatarken veya annesi başını desteklerken elini çekmesi gibi hallerde düşme hissi yaşayan bebek, bu refleksi göstererek ani bir şekilde kollarını yanlara açar ve arkaya doğru gerdirir, bacaklarını uzatır, sonra kollarını birisini kucaklıyormuş gibi kavuşturur, elleri yumruk haline gelir. Bu refleks 3–4 aydan sonra ortadan kalkar.
İlk altı hafta içinde ortaya çıkan ve bebek sırt üstü yatırıldığında veya başı bir tarafa çevrilip bir süre öyle tutulduğunda görülen bir başka reflekste, başın çevrili olduğu taraftaki kol ve bacak yana doğru açılır diğer taraftakiler ise kıvrık olarak durur. Bu refleks, zamanla zayıflayarak 3–4. aydan sonra kaybolur.
Aynı zamanlarda ortadan kalkan başka bir reflekste ise bebek sırt üstü yatarken her iki eline veya her iki ayağının altına aynı anda bastırılırsa veya avuç içi el içinde biraz sıkılırsa ya da ayak tabanı ile ayağın üstü beraber sıkılırsa otomatik olarak ağzını açar, başını sağa ya da sola çevirmeden tam orta noktada tutar ve bazen gözlerini hafifçe kapar.
Refleksler, ileriki zamanlarda yapılacak istemli hareketlerin, motor becerilerin oluşumuna ve gelişmesine katkı sağlar. Araştırmalar, refleksler sayesinde öğrenilenlerin beyine kaydedildiğini ve ileriki zamanlardaki davranışlarda kullanıldığını ortaya koymaktadır. Reflekslerin izlenmesi ve takip edilmesi, gelişim problemlerinin saptanması açısından önemlidir; gelişim özellikleri, bireysel farklılıklara göre değişkenlik göstermekle birlikte refleksler her bebekte genellikle aynı zamanlarda gelişir ve sinir sisteminin durumunun izlenmesi için ipuçları verir. Bir refleksin görülmemesi, reflekslerde zayıflık, yavaşlık olması ya da refleksin gereken zamanlarda ortadan kalkmaması, beyinde veya sinir sisteminin diğer bölümlerinde bir sorunun habercisi olabilir. Bu bakımdan anne ve babaların bebeklerinin reflekslerini kontrol ederek bir sorun saptamaları halinde doktora başvurmaları faydalı olur.
